الف) پژوهش

1- پژوهش­های بنیادی:

تحقیقات بنیادی در زمینه های ویروس شناسی و فیتوپلاسمولوژی در مرکز تحقیقات ویروس شناسی گیاهی انجام می پذیرد. این مهم از طریق اجرای طرح های تحقیقاتی توسط محققین و دانشجویان دوره های کارشناسی ارشد و دکتری این مرکز صورت می گیرد.

1- شناخت بیماری های ویروسی و فیتوپلاسمایی گیاهان، عوامل و ناقلین و روابط طبیعی آنها به روش های کلاسیک یا نوین.

2- تعیین جایگاه های تاکسونومیکی ویروس ها و فیتوپلاسماها بر اساس اطلاعات بیولوژیک، مورفولوژیک و مولکولی ( ترادف نوکلئوتیدی ).

3- تعیین تنوع و تکامل ویروس­های موجود در کشور بر اساس صفات بیولوژیکی و مولکولی ( ترادف نوکلئوتیدی ).

4- بکارگیری روش های نوین انتقال ژن به گیاهان و مقاوم سازی آنها در برابر ویروس های مهم و بومی ایران.

5- تعیین ژن های مقاومت به ویروس ها و بررسی خصوصیات آنها.

6- مطالعه روی ترکیبات ضد ویروس.

7- استفاده از دی­ان­ای های وابسته به ویروس­های گیاهی دی­ان­ای دار به عنوان ناقلین ژن­های گیاهی و حیوانی به گیاه.

8- اتیولوژی یک بیماری ویروسی در مرکبات.

9- اتیولوژی بیماری موزائیک انجیر.

 

2- پژوهش های راهبردی - کاربردی

   به پژوهش هایی اطلاق می شود که در مورد مسائل و مشکلات اساسی و مهم از لحاظ اقتصادی انجام شود این پژوهش ها در قالب طرح های جامع در راستای خط مشی اصلی مرکز با نگرش جامع و شامل طراحی و اجرا می گردد و به نتایج کاربردی و قابل استفاده نهادها و سازمان های مربوطه و نهایتاً کشاورزان می انجامد. سه طرح جامع از این نوع پژوهش ها که این مرکز در حال حاضر مشغول اجرای آن در سطح کشور است عبارتند از:

 

1- طرح جامع « ویروس­های کوتولگی زردجو و گندم در ایران »

    این مطالعه از سال 1383 با اعتبارات وزارت کشاورزی آغاز گردید و هنوز ادامه دارد. چندین پروژه در این طرح انجام شده و یا در دست انجام است.

2- طرح جامع « ویروس موزائیک رگه ای گندم در ایران »

این طرح جامع با 18 پروژه از سال 1383 با اعتبارات وزارت کشاورزی  اجرا شده است.

این دو طرح در قالب پروژه های تحقیقاتی در مرکز تحقیقات ویروس شناسی و چندین مرکز تحقیقات کشاورزی در استان های فارس، چهارمحال و بختیاری، خراسان رضوی، زنجان و کهگیلویه و بویر احمد اجرا شده است.

 

3- طرح جامع « مطالعه جنبه های اپیدمیولوژی و مدیریت بیماریهای ویروسی ذرت در ایران »

 این طرح با تقاضای دفتر ذرت و نباتات علوفه ای وزارت جهاد کشاورزی با 29 پروژه به تصویب رسده و بخشی از آن اجرا شده است.

 

برخی دست آوردهای علمی و کاربردی

1- بدست آوردن اطلاعات بنیادی در مورد بسیاری از ویروس ها و فیتوپلاسماها مانند:

- تعیین ترادف صدها قطعه نوکلئیک اسید ویروس.

- تعیین ترادف کامل و تعیین سازمان ژنوم چندین ویروس.

2- یافتن چندین رقم گندم مقاوم ویروس به موزائیک رگه ای گندم.

3- شناسایی چندین ویروس جدید برای اولین بار در دنیا.

4- ردیابی و شناسایی گسترده ویروس ها و فیتوپلاسماهای مخرب در سراسر کشور.

5- ارائه روش های اجرایی در کنترل ویروس ها و فیتوپلاسماهای مخرب.

6- کنترل و مدیریت موفقیت آمیز ویروس­های کوتولگی زرد جو در گندم، موزائیک رگه­ای گندم و کوتولگی زبر

     ذرت به عنوان عوامل محدودکننده کشت این محصولات در کشور.

7- شناسایی نحوه انتقال، مطالعه دامنه میزبانی و بدست آوردن اطلاعات دیگر در جهت مدیریت و کنترل فیتوپلاسمای مخرب جاروک لیموترش.

8- تولید گیاهان تراژن مقاوم به ویروس کوتولگی زرد جو در گندم، مقاوم به ویروس موزائیک خیار در توتون و ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی در توتون.

9- کنترل ویروس موزادیک رگه­ای گندم و بیماری تورم جوانه گوجه فرنگی با ترکیبات بیولوژیک ضد ویروس.

10- بیان پروتئین پوششی HIV و ژن­های دیگر مرتبط با بیماری­های انسانی در گیاه توتون به وسیله ناقلین ژن­رسان ویروس­های گیاهی.

11- مطالعه روش­های مختلف انتقال و انتشار ویروس­ها و فیتوپلاسماها در گیاهان مختلف به منظور استفاده از آن در کنترل آنها.

12- مطالعه جامع ویروس­ها و فیتوپلاسماهای مو.

13- تعیین یک ویروس جدید برای نخستین بار در دنیا به عنوان عامل بیماری نقش حلقوی مرکبات در جنوب کشور.

14- مشحص کردن چند ویروس همراه با بیماری موزائیک انجیر در منطقه استهبان.

 

ب) آموزش و تربیت نیروهای کارآمد

برنامه های آموزشی مرکز تحقیقات ویروس­ شناسی گیاهی به شرح زیر می­باشد:

1- آموزش های رسمی به منظور تربیت نیروهای متخصص در ویروس شناسی، فیتوپلاسمولوژی و مارکرهای مولکولی در سطح کارشناسی ارشد و دکتری.

2- آموزش های غیررسمی (استادان، محققین کارشناسان و کشاورزان)، تشکیل کارگاه های علمی – کاربردی متعدد از سال 1380 تا کنون در سطوح مختلف.

اهداف کلی

0. شناسایی و کاربرد ترکیبات گیاهی ضد ویروسی و ضد فیتوپلاسمایی

1.  انتقال ژن های مقاومت به ویروس و فیتوپلاسما به گیاهان زراعی و باغی
2. استفاده از تکنولوژی بتا ستلایت در مدیریت بیماری های ناشی از جمینی ویروس های مهم و انتقال و بیان ژن های گیاهی و حیوانی در گیاهان میزبان
3. کاربرد ویروس های گیاهی به عنوان نانو ذرات برای بارگیری و بارگذاری داروهای ضد سرطان
4. تولید واکسن ویروس های انسانی (مانند HIV) در گیاه به کمک حامل های ویروسی گیاهی
5. مطالعه بیماری های مهم ناشناخته به کمک فناوری RNA-Seq
6. تنوع ژنتیکی عوامل بیماریزا (ویروس ها، ویروئیدها و پروکاریوت های سخت کشت) در کشور
7. سالم سازی هسته اولیه گیاهان باغی از طریق ترموتراپی و کشت بافت
8. انتقال ژن های خاصی از بیمارگرها به گیاه به منظور فراهم آوردن امکان خاموشی ژن توسط گیاه

   10 -مطالعه رابطه استرس های آبی و گرمایی با بیماری های ویروسی و فیتوپلاسمایی

         11 -استفاده از ویروس ها به عنوان حامل به منظور انتقال ژن های خاصی به گیاه

         12- شناسایی و کاربرد پیتیدهای ضد ویروسی

           

اهداف جزئی:

1- ادامۀ تربیت نیروهای متخصص در ویروس شناسی، فیتوپلاسمولوژی و مارکرهای مولکولی در سطح کارشناسی ارشد و دکتری.

    2- تشکیل کارگاه های علمی-کاربردی در زمینه ویروس شناسی.

     3- فراهم آوردن امکان گذراندن فرصت های مطالعاتی و دوره های پسادکتری و نیز مبادله دانشجو در سطح بین المللی.

4- برگزاری دوره های کوتاه در زمینۀ ویروس شناسی و پذیرش دانشجو از سایر دانشگاه ها برای انجام پاره ای از امور مربوط به پایان نامه های خود.

5- مطالعۀ جامع ویروس های گندم و جو به خصوص ویروس های کوتولگی زرد جو، ویروس کوتولگی گندم و موزائیک رگه ای در گندم.

     6- مطالعه جامع بیماری های ویروسی ذرت و برنج.

     7- مطالعه جامع ویروس های ریزومانیاو پیچیدگی بوته چغندرقند.

     8- مطالعه جامع ویروس ها، ویروئیدها و فیتوپلاسماها در مرکبات.

     9- مطالعه وضعیت جمینی ویروس های آلوده کننده گوجه فرنگی و فراهم نمودن مقدمات تهیه گیاهان مقاوم به آنها.

    10- ایجاد مقاومت در گیاهان از طریق انتقال ژن